หิริสูตรที่ 3

ว่าด้วยผู้มีหิริไม่มีบาป

[316] บุคคลผู้ไม่มีหิริ เกลียดหิริ
กล่าวอยู่ว่าเราเป็นเพื่อนของท่าน ไม่เอื้อเฟื้อ
การงานแห่งมิตรของตน พึงรู้ว่า นั่นไม่ใช่
มิตรของเรา.
มิตรใดพูดวาจาน่ารัก แต่ไม่ประ-
กอบด้วยประโยชน์ในมิตรทั้งหลาย บัณฑิต
ย่อมกำหนดรู้ผู้นั้นว่า ไม่ทำตามคำพูด.
มิตรใดหวังความแตกกัน ไม่ประ-
มาท คอยหาความผิดเท่านั้น มิตรนั้นไม่
ควรเสพ ส่วนมิตรที่วางใจได้ เหมือนบุตร
ที่เกิดแต่อก ซึ่งผู้อื่นกล่าวเหตุตั้งร้อยอย่าง
พันอย่าง ก็ให้แตกกันไม่ได้ มิตรนั้นและควร
เสพ.
ความเพียร อันเป็นเหตุกระทำความ
ปราโมทย์ นำความสรรเสริญมาให้ นำสุข
มาให้ ผลานิสงส์อันนำธุระสมควรแก่บุรุษ
ไปอยู่ ย่อมเจริญ.

บุคคลดื่มรสแห่งความอิ่มเอิบใน
ธรรม ดื่มรสอันเกิดแต่ความสงัดกิเลสและ
รสแห่งความสงบแล้ว ย่อมเป็นผู้ไม่มีความ
กระวนกระวายไม่มีบาป.
จบหิริสูตรที่ 3

อรรถกถาหิริสูตรที่ 3

หิริสูตร มีคำเริ่มต้นว่า หิรินฺตรนฺตํ ดังนี้.
ถามว่า มีเหตุเกิดขึ้นเป็นอย่างไร ?
ตอบว่า พระสูตรนี้มีเหตุเกิดขึ้น ดังต่อไปนี้ :-
เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า ของเราทั้งหลาย ยังไม่ทรงอุบัติขึ้น พราหมณ์
มหาศาลคนหนึ่ง ในเมืองสาวัตถี เป็นคนมั่งคั่ง มีทรัพย์สมบัติถึง 80 โกฏิ
ก็พราหมณ์นั้นมีบุตรอยู่ คนหนึ่งซึ่งเป็นที่รักเป็นที่พอใจ พราหมณ์นั้นเลี้ยงบุตร
ชายนั้นให้เจริญขึ้นด้วยอุปกรณ์ที่จะอำนวยความสุขนานัปการ ดุจเลี้ยงดู
เทวกุมารฉะนั้น ยังไม่ทันมอบทรัพย์สมบัตินั้นให้บุตรนั้นเลย ก็ได้ถึงแก่กรรม
ไปพร้อมกับนางพราหมณี.
ต่อจากนั้น โดยกาลล่วงไปแห่งมารดาบิดาของมาณพนั้น ผู้รักษา
เรือนคลัง ก็เปิดห้องทรัพย์สมบัติ เมื่อจะมอบทรัพย์สมบัติก็พูดว่า ท่านครับ
ทรัพย์นี้เป็นส่วนที่มีอยู่ของมารดาบิดาของท่าน ทรัพย์นี้เป็นส่วนที่มีอยู่